Nowe zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców - zmiany od 2026 roku

Z dniem 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie nowe zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, które zostały określone w Ustawie z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Choć proces legislacyjny wciąż trwa, wszystko wskazuje na to, że przedsiębiorcy wkrótce będą zobowiązani do dostosowania się do nowych przepisów. To czy zmiany będą korzystne, zależy od zarobków i wybranej formy opodatkowania przedsiębiorcy. Zmiana będzie polegać bowiem na wprowadzeniu dwuelementowej składki zdrowotnej, uzależnionej od progu dochodowego. Dla wszystkich form opodatkowania PIT wspólna pozostanie część ryczałtowa składki zdrowotnej.

Zmiany dotyczące przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych oraz podatkiem liniowym

Dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych (skala podatkowa) oraz podatkiem liniowym wprowadzona zostanie dwuelementowa składka zdrowotna. Składka ta będzie obliczana w dwóch etapach:

1. Część zryczałtowana – obliczana od podstawy wymiaru odpowiadającej kwocie 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przewiduje się, że będzie dotyczyć przedsiębiorców osiągających dochód do wysokości progu ustalanego jako iloczyn liczby miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym oraz półtorakrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.
2. Część urealniona – obliczana od dochodu w wysokości 4,9%, który przekroczy wspomniany próg.

Jest to rozwiązanie korzystniejsze niż dzisiejsza 9% stawka przewidziana dla rozliczających się na zasadach ogólnych. Dla przedsiębiorców uzyskujących dochody powyżej wspomnianego progu, konieczne będzie przeprowadzenie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Przedsiębiorcy na skali niestety utracą prawo do odliczenia składki od dochodu. W 2025 roku osoby rozliczające się podatkiem liniowym mogą odliczyć do 12 900 zł składki zdrowotnej. W praktyce pozwala to na obniżenie podatku o 23,9% tej kwoty, co wynika z 19% stawki PIT oraz 4,9% składki zdrowotnej, jeśli ta ostatnia jest ujęta jako koszt uzyskania przychodu. Ostatecznie przekłada się to na roczną oszczędność w wysokości 3 083,10 zł. Po wejściu w życie zmian zaplanowanych na 2026 rok, realna korzyść z tego odliczenia spadłaby do zaledwie 677,70 zł rocznie.

Zmiany dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

W przypadku osób rozliczających się ryczałtem, projekt ustawy przewiduje:

1. Część zryczałtowaną wynoszącą 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia, dla przedsiębiorców, których przychody w danym miesiącu nie przekroczą progu ustalanego na podstawie iloczynu liczby miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym oraz trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.
2. Część urealnioną, która będzie obliczana od nadwyżki przychodu ponad ten próg. Wyniesie ona 3,5% od przychodu z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o ryczałcie.

Zmiany dla przedsiębiorców rozliczających się kartą podatkową

Dla przedsiębiorców rozliczających się w formie karty podatkowej wprowadzona zostanie stała, zryczałtowana składka zdrowotna, wynosząca 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 2026 roku nie będą mieli możliwości odliczenia części składki zdrowotnej od podatku, co do tej pory obniżało jej wysokość.

Osoby współpracujące z przedsiębiorcami i wspólnicy spółek

Zmiany obejmą również osoby współpracujące z przedsiębiorcami. Będą one zobowiązane do opłacania składki zdrowotnej wynoszącej 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia. Taki zapis w ustawie ma na celu ujednolicenie obciążeń składkowych dla wszystkich osób współpracujących z przedsiębiorcami, niezależnie od formy zatrudnienia. Natomiast wspólnicy, komplementariusze, akcjonariusze spółek wciąż będą opłacać składkę od 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Przewidywane korzyści z nowych przepisów

Nowe zasady mają na celu ograniczenie obciążeń składkowych dla przedsiębiorców osiągających dochody poniżej określonego progu. Zmiany mają pozwolić na bardziej sprawiedliwy podział ciężaru finansowego składki zdrowotnej, szczególnie w przypadku przedsiębiorców uzyskujących dochody na poziomie poniżej wspomnianych progów dochodowych.

Brak wywiązywania się z obowiązku rozliczenia składki zdrowotnej

W przypadku przedsiębiorców, którzy nie wywiążą się z obowiązku rozliczenia składki zdrowotnej, ZUS będzie uprawniony do ustalenia miesięcznej składki zdrowotnej na poziomie 150% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu danego roku kalendarzowego.

Masz wątpliwości, jak zmiany wpłyną na Twoją firmę? Skontaktuj się z naszymi ekspertkami, Sylwią Potępą-Koziej i Joanną Nowak, które udzielą wyjaśnień, doradzą i pomogą dostosować się do nowych przepisów.